მარტინ კუპერი

მთელ მსოფლიოში მობილური ტელეფონის გარდა ხალხთა შორის კომუნიკაციისა ყველაზე კომფორტული და პოპულარული საშუალებაა. შეიძლება ითქვას, რომ ჩვენ ვცხოვრობთ მობილური ტელეფონების ეპოქაში და დღეს ძნელად მოიძებნება  პიროვნება, ვისაც არა აქვს და არ სარგებლობს ფიჭური ქსელით. დღეს უამრავი ადამიანი საათობით საუბრობს, აგზავნის მოკლე ტექსტურ შეტყობინრბებს. საინტერესოა მობილური ტელეფონის შექმნის ისტორია, ვინ და როდის შექმნა იგი. მობილური ტელეფონის ისტორია იწყება  პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ. სწორედ ამ დროს კომპანია A T & T-მ, უფრო ზუსტად კი კვლევითმა ლაბორატორიამ “ბელ ლამორატორეს”–მა  წამოაყენა მობილური ტელეფონების შექმნის იდეა. ეს იყო თამამი გადაწყვეტილება 1947 წლისათვის. ამ კომპანიის მიერ გამოშვებული პირველი ტელეფონი განკუთვნილი იყო მანქანაში დასამონტაჟებლად. აპარატი კვების ბლოკის გარეშე 40კგ–ს იწონიდა. მანქანაში დამონტაჟებული ტელეფონების დაპატარავება დაიწყო 50–იან წლებში. უფრო მცირე ზომის ტელეფონი ნაკლებ ადგილს იკავებდა, ხოლო 70–იან წლებში ტელეფონი წონა შემსუბუქდა, იგი 12–14კგ– ს  იწონიდა. Motorola-ას  კომპანია მაშინაც არსებობდა, მაგრამ მისი თავდაპირველი საქმიანობა მობილური ტელეფონების გამოშვება არ იყო. კომპანია Motorola-ში  მარტინ კუპერის მისვლით ყველაფერი შეიცვალა.

 მარტინ კუპერი 1928 წელს დაიბადა. კომპანია “Motorola”-ში სამუშაოდ იგი 1945 წელს მივიდა. პირველი ტელეფონის სახელწოდება იყო  “დინა–დენტი,”  რომელიც მან გამოიგონა და მის დატენვას 10 საათზე მეტი სჭირდებოდა. ამ  ტელეფონის კილოგრამნახევრიანი ყურმილიც ნამდვილად არაპრაქტიკულად მოგვეჩვენება.

ჯორჯ გორდონ ბაირონი

ჯორჯ  ბაირონი  ეროვნებით ინგლისელი გახლდათ. იგი  დაიბადა  1788  წლის  22 იანვარს.  სწავლობდა  კემბრიჯის  უნივერსიტეტში. მისი  ლექსების  პირველი  კრებული  ,, მოცალეობის  საათები“  გამოდის  1807  წელს.  ბაირონი  1811  წელს  აქვეყნებს  პოემას ,,ჩაილდ  ჰაროლდის  მოგზაურობას“. მისი დიდი პოპულარობა სწორედ ამ  პოემის  გამოქვეყნებას  უკავშირდება. ხოლო  1812-1814  წლებში  ვლინდება  ბაირონის  სიძულვილი  ლონდონის  არისტოკრატიული  წრეებისადმი. პოემაში ისმის პროტესტი  არსებული  სოციალური წყობილების  მიმართ.

ფრანკლინ დელანო რუზველტი

ფრანკლინ დელანო რუზველტი დაიბადა 1882 წელს. ჰარვარდში სწავლის პერიოდში ხშირად კორესპონდენტად მუშაობდა. მოგვიანებით კი მთავარი რედაქტორი გახდა - “Harvard Crimson“ –ის სტუდენტური გაზეთისა. სწორედ იმ პერიოდში აიღო მან ინტერვიუ, რამაც მას დიდი აღიარება მოუტანა. რუზველტი რამდენიმეჯერ იქნა არჩეული ეს პერიოდებია 1933- 45 წლები. იგი იყო XX საუკუნის ცენტრალური ფიგურა, მას ხშირად აშშ- ის სამ უდიდეს პრეზიდენტთა რიგში მოიხსენიებენ. რუზველტის ყველაზე განთქმული მემკვიდრეობა სოციალური უსაფრთხოების სისტემა და უოლ სტრიტის რეგულაციაა.მეორე მსოფლიო ომი დაიწყო 1939 წელს რუზველტი ფორმალურ ნეიტრალიტეტს იცავდა. მეორე მსოფლიო ომის დროს ლენდ- ლიზის პროგრამით დახმარებას უწევდა ნაცისტურ გერმანიის წინააღმდეგ მებრძოლ ქვეყანებს, განსაკუთრებით დიდ ბრიტანეთს.

მარგარეტ ტეტჩერი

ევროპა არასოდეს გახდება ამერიაკა, რადგან ევროპა ისტორიის ნაყოფია, ხოლო ამერიკა ფილოსოფიისა– მარგარეტ ტეტჩერი

ბარონესა მარგარეტ ჰილდა ტეტჩერი გაერთიანებული  სამეფოს პრემიერ–მინისტრი 1979–1990 წლებში და კონსერვატიული პარტიის ლიდერი 1975–1990 წლებში.

ის იყო მე–20 საუკუნი ყველაზე ხანგრძლივი ვადით არჩეული  პრემიერ–მინისტრი და ერთადერთი ქალბატონი ამ პოსტზე. საბჭოთა ჟურნალისტიკა  მას  ეძახდა  “რკინის ლედის,” მეტსახელს, რომელიც ასოცირდებოდა მის უკომპრომისო  პოლიტიკასა და ლიდერობის სტილთან. ის პირველად გამოიყენა კაპიტანმა იური გავრილოვმა 1976 წელს  საბჭოთა გაზეთ  “წითელ ვარსკვლავში.”  მან დანერგა პოლიტიკა რომელიც ცნობილი გახდა,  როგორც “ტეტჩერიზმი.” უინსტონ ჩერჩილის მსგავსად, ის გახლდათ  უდიდესი პოლიტიკოსი, რომელმაც მნიშვნელოვნად შეცვალა  არა მხოლოდ ბრიტანეთის, არამედ მსოფლიო პოლიტიკური კლიმატი.

ალბათ სწორედ ამ მსგავსების გამო აღნიშნავდა  ლეონიდ ბრეჟნევი –  “მარგარეტ ტეტჩერი  ცდილობს ატაროს უინსტონ ჩერჩილის  შარვალი.”

გალილეო გალილეი

გალილეო გალილეი (1564-1642) იტალიელი ფიზიკოსი, ასტრონომი და ფილოსოფოსი, სამეცნიერო რევოლუციის ერთ-ერთი სულისჩამდგმელი. პოეტი, ფილოლოგი და კრიტიკოსი. იგი პიზაში დაიბადა.გალილეოს მიღწევათა შორისაა ტელესკოპის გაუმჯობესება, ნიუტონის პირველი და მეორე კანონები.მას ხშირად თანამედროვე ასტრონომიის მამად მოიხსენიებენ. მისი ექსპერიმენტალური ნაშრომები ფართოდ აღიარებულია ფრენსის ბეკონის ნაშრომებთან ერთად. გალილეო თანამედროვე მეცნიერული მეთოდის ფუძემდებელია, როგორც თეორიული ისე პრაქტიკული თვალსაზრისით.მისი კარიერა თან ხვდება იოჰანეს კეპლერისას. გალილეოს ნამუშევრები მნიშვნელოვანი გადახვევა იყო არისტოტელეს ნააზრევისგან. მის მშობლებს ვინჩენცო და ჯულია ერქვათ. გალილეო მათი პირველი შვილი იყო, რომლის დაბადებამაც ცოლ-ქმარს უდიდესი სიხარული მიანიჭა. მას ხუთი და-ძმა ჰყავდა. იგი როგორც უფროსი შვილი ყველას მიმართ დიდ პასუხისმგებლობას გრძნობდა.

სალვადორ დალი

მე–20 საუკუნის უდიდესი სიურეალისტი მხატვარი – სალვადორ დალი  საკუთარ “უჩვეულო ავტოპორტრეტს”  ქმნის თავის  ავტობიოგრაფიულ რომანში    “სალვადორ დალის  იდუმალი ცხოვრების ამბავი,” რომელიც გამოსცა 1942 წელს. მისი ლიტერატურული ცდები ისეთივე გენიალურია, როგორც მხატვრული – მისი წიგნი ბეტსელერად იქცა. წიგნში ” მაგიური ოსტატობის  50–საიდუმლო” დალი წერს:

“ექვსი წლისას მინდოდა გავმხდარიყავი მზარეული, შვიდისას ნაპოლეონი – მე ის ვერ გავხდი, თხუტმეტი წლისას მინდოდა ვყოფილიყავი დალი – მე ის გავხდი. ოცი წლისას მინდოდა ვყოფილიყავი  მსოფლიოში ყველაზე განთქმული მხატვარი – მე ეს გამომივიდა. ოცდათხუტმეტი წლისას მსურდა  მიმეღწია  წარმატებისა და კეთილდღეობისთვის– ეს მე მაქვს.ორმოცდახუთი წლის ასაკში მსურდა  შემექმნა შედევრი და  გადამერჩინა თანამედროვე ხელოვნება ქაოსისა და უმაქნისობისაგან –რასაც მივაღწიე.

სალვადორ დალი ცნობილია თავისი ექსცენტრიულობით, რაც კარგად ჩანს  მის გამონათქვამებში: “ექსცენტრიულობა ჩემი ხვედრია,” “რით ვიკვებები – ვიცი, რას ვსაქმიანობ – არა!” “ადამიანის სხეულის ყველაზე ფსიქოლოგიური ორგანო მისივე ყბებია,”  ” ჩემი განცდები უწონადია და საპნის ბუშტივით მყიფე,”  “ჩემივე ისტერიული ქმედებები მევე მტოვებენ სახტად.”

ჯუზეპე ვერდი

“ხმა და მეთოდიკა  ჩემთვის ყველაზე მთავარი იქნება,”  ამბობდა ვერდი.

ჯუზეპე ფორტუნიტო  ფრანჩესკო ვერდი–მე–19 –ე საუკუნის უდიდესი კომპოზიტორი და მსოფლიო ოპერის ყველაზე გავლენიანი ხელოვანი. მას მოღვაწეობა მოუხდა იტალიისთვის მეტად მგზნებარე რევოლუციის პერიოდში, რომელიც ისტორიაში შევიდა  “რისორჯიმენტოს” მოძრაობის სახელით, რომლის სულისჩამდგმელები იყვნენ  რევოლუციონერი  კარბონარი გარიბალდი, პატრიოტული ორგანიზაციის  “ახალგაზრდა იტალიის” დამარაარსებელი პოეტი  მაძინი და მუსიკაში ვერდი. წამოძახილი “ვივა ვერდი” გახდა იტალიის რევოლუციის ლოზუნგი, რადგან გარდა პირდაპირი მნიშვნელობისა, მას ჰქონდა იდუმალი აზრიც “VERD” ასოებით გაშიფრეს, როგორც “ვიქტორ ემანუილ რე (მეფე)  იტალიისა. პიემონტელმა პატრიოტებმა ჯუზეპე  ვერდის  “იტალიის გამაერთიანებელი მეფე”  უწოდეს. ვერდის შემოქმედებაში I-ტრიუმფი იყო ოპერა “ნაბუკო”, რომლის უვერტიურა  გუნდის შესრულებით გახდა “თავისუფალი იტალიის” ჰიმნი და სიმბოლო. ვერდის შემოქმედება უჭკნობია, აქტუალურია დღესაც. იგი მუსიკის ისტორიაში შევიდა,როგორც  საოპერო ხელოვნების რეფორმატორი, უდიდესი კომპოზიტორი რეალისტი. მისი შემოქმედების ჰუმანურობამ, იტალიურ ეროვნულ–დემოკრატიულ კულტურასთან  კავშირმა განაპირობა ვერდის  პოპულარობა.